Wystawa Anny Kaszuby-Dębskiej w Warsztatach Kultury

Otwarta 30 listopada wystawa jest ostatnią częścią tegorocznego programu „Bruno4ever” w Lublinie. Projekty „Szpilki” i „Kobiety z kręgu Schulza” były po raz pierwszy prezentowane we wrześniu 2012 roku w Drohobyczu podczas V. Międzynarodowego Festiwalu Brunona Schulza. Oba projekty łączą się wprost „organicznie”, więc w postaci ekspozycji mogą być prezentowane razem i wzajemnie się uzupełniają.

„Szpilki” – to otwarty projekt polegający na tworzeniu i opisywaniu kolekcji butów kobiet z całego świata, które zbiera artystka. Buty stają się obiektami sztuki, zostają pomalowane i tracą swój rys sprawiający, że kojarzymy je z upływem czasu. Buty otrzymują nowe życie, teraz stają się pozytywnym symbolem kobiecej energii. Każda przekazująca swe buty do kolekcji kobieta wypełnia ankietę, na podstawie której jej buty są oznaczone specjalnym kodem, do odczytania przez czytnik na przykład w telefonie komórkowym (to wiadomości o tej kobiecie z jej ankiety, na przykład o kolorze jej oczu). Po raz pierwszy kolekcja ta została wystawiona na zielonym trawniku otaczającym Willę Bianki, piękny pałac w Drohobyczu, który został przez prof. Władysława Panasa zidentyfikowany jako terytorium życia jednej z bohaterem prozy Brunona Schulza. W kolekcji są buty, poza tymi z Polski czy Ukrainy, m.in. z Kanady i Chin.

„Szpilki” są kontynuacją wcześniej rozpoczętego projektu „Kobiety kręgu Schulza”, czyli tematyki doktoratu artystki na ASP w Krakowie. Anna Kaszuba-Dębska pisze: „Doktorat dotyczy kobiet inspirujących Brunona Schulza w rysunkach i prozie. Od roku prowadzę poszukiwania jakichkolwiek śladów istnienia tych wybitnych postaci, które niestety nie doczekały się sławy i chwały. W większości zginęły wraz z swym twórczym dorobkiem w pogromach i gettach. Próba odsłonięcia tych postaci jest trudna z powodu braku archiwów. Są to artystki, filozofki, tłumaczki, pisarki w większości zapomniane. Ktokolwiek mógłby pomóc w odkrywaniu wszelkich informacji na temat tych kobiet, to proszę o pomoc. Oba projekty uzupełniają się wzajemnie. Projekt doktoratu odkrywa i odsłania z niepamięci ważne dla kultury i sztuki sylwetki kobiet współczesnych Schulzowi inspirujących go w sferze literackiej i twórczości plastycznej. Drugi (Szpilki) tworzy mapę współczesnej kobiecości. Angażuje do działania artystycznego zwyczajne kobiety. Nawiązuje do sfery rysunkowej Schulza”.

W gronie kilkunastu kobiet jest Debora Vogel, pisarka, autorka „Akacje kwitną”, Egga van Haardt, tajemnicza artystka, Józefina Szelińska – narzeczeczona Schulza, a także jego matka Henrietta Schulz. Anna Kaszuba-Dębska rekonstruuje ich losy, a dociekania te często prowadzą do wniosków przeciwnych niż te wygłaszane przez schulzologów i biografów Schulza. I tak na przykład matka Schulza związana jest z rodziną o bogatych tradycjach przedsiębiorczości, więc – zdaniem artystki – autor „Sklepów cynamonowych” wcale nie pochodził z rodziny ubogiej i cały czas walczącej z przeciwnościami losu. A Egga van Haardt to kobieta nie o niebanalnych zdolnościach mistyfikacji, a prawdziwa artystka, która nie może bronić się przed oszczerstwami, jakoby cała jej twórczość była dziełem jej męża…  Wiadomości o kobietach mają formę kolaży fotograficznych i zapisów w wielkiej księdze, prezentowanej na wystawie niczym totem: na okazałym drewnianym kręgu posadowionym na wielkim pniu.  

Poprzez badanie losów tych kobiet „od Schulza”, powstaje bardzo ciekawe i intrygujące dopełnienie biografii samego Schulza, wskazujące na rozmaite przeinaczenia i nieuzasadnione tezy, często uznawane za pewniki, a przynajmniej taki nowy korpus wiedzy, który kusi do stawiania nowych hipotez.  

Całość dokumentacji działań artystycznych i poszukiwań merytorycznych, historycznych Anny Kaszuby-Dębskiej znajduje się na jej stronie www.projektszpilki.pl

Wystawę w Warsztatach Kultury oglądać można do 7 grudnia.

Podziękowania dla Warsztatów Kultury za przychylność, pomoc i profesjonalizm!